สระบุรี เป็นจังหวัดหนึ่งในภาคกลางของประเทศไทย ตั้งอยู่ทางตะวันออกของภาคกลาง นับเป็นเสมือนด่านผ่านระหว่างภาคกลางกับภาคตะวันออกเฉียงเหนือ มีแหล่งท่องเที่ยวมากมายทั้งทางประวัติศาสตร์และแหล่งท่องเที่ยวทางธรรมชาติ และยังเป็นจังหวัดที่มีความสำคัญต่อภาคอุตสาหกรรมลำดับต้น ๆ ของประเทศไทย สภาพภูมิศาสตร์ของจังหวัดสระบุรี นับว่าเป็นทำเลแห่งการเพาะปลูก ได้รับความอุดมสมบูรณ์จากแม่น้ำสายหลัก คือแม่น้ำป่าสัก และสภาพโดยทั่วไปเป็นที่ราบลุ่ม
สำหรับที่มาของคำว่า "สระบุรี" สันนิษฐานว่า เพราะเหตุที่ทำเลที่ตั้งครั้งแรกมีบึงอยู่ใกล้ คือ "บึงหนองโง้ง" เมื่อตั้งเมืองขึ้นจึงได้นำเอาคำว่า "สระ" มารวมเข้ากันกับคำว่า "บุรี" เป็นชื่อเมือง "สระบุรี"

 ประวัติศาสตร์
สระบุรีเป็นเมืองสำคัญเมืองหนึ่งแต่โบราณ สันนิษฐานว่าตั้งขึ้นเมื่อประมาณปี พ.ศ. 2092 ในรัชสมัยสมเด็จพระมหาจักรพรรดิ การตั้งเมืองนี้สันนิษฐานว่า พระองค์โปรดเกล้าฯ ให้แบ่งเขตพื้นที่บางส่วนของเมืองลพบุรี เมืองนครนายก และเมืองนครราชสีมา มารวมกันตั้งขึ้นเป็นเมืองสระบุรี ทั้งนี้เพื่อต้องการให้เป็นศูนย์ระดมพลเมืองในยามศึกสงคราม เพราะฉะนั้นตั้งแต่สมัยกรุงศรีอยุธยาเป็นต้นมา จึงมักพบเรื่องราวของจังหวัดสระบุรีเกี่ยวกับการศึกสงครามอยู่เสมอ

สภาพภูมิประเทศ: โดยทั่วไปมีลักษณะ ดังนี้ ตอนเหนือ ตะวันออก และตอนกลางของจังหวัดเป็นป่ามีเนินเขาสลับที่ราบสูง ซึ่งเหมาะในการปลูกพืชไร่ ตอนใต้และตะวันตกส่วนใหญ่เป็นพื้นที่ราบเหมาะในการทำนา แม่น้ำที่สำคัญมีเพียงสายเดียว คือ แม่น้ำป่าสัก ซึ่งนับว่าเป็นเส้นเลือดใหญ่ของจังหวัดสระบุรี โดยอาศัยน้ำใช้ในการเกษตร และประโยชน์อย่างอื่น แม่น้ำป่าสักไหลผ่านอำเภอมวกเหล็ก อำเภอแก่งคอย อำเภอเมืองสระบุรี อำเภอเสาไห้ ไปบรรจบกับแม่น้ำเจ้าพระยาที่จังหวัดพระนครศรีอยุธยา คิดเป็นความยาวประมาณ 105 กิโลเมตร นอกจากนั้นสระบุรียังมีคลองที่สำคัญ ๆ หลายสาย เช่น คลองรพีพัฒน์ คลองเริงราง คลองวิหารแดง และคลองเพรียว เป็นต้น

 ภูมิอากาศ

สภาพโดยทั่วไปมีภูมิอากาศแบบร้อนชื้น อยู่ภายใต้อิทธิพลของลมมรสุมตะวันตกเฉียงใต้และลมมรสุมตะวันออกเฉียงเหนือ และยังได้รับอิทธิพลจากพายุดีเปรสชันและพายุไต้ฝุ่นอีกด้วย โดยเฉพาะในช่วงเดือนสิงหาคมถึงเดือนกันยายนมีอุณหภูมิเฉลี่ย 28.3 องศาเซลเซียส มีปริมาณน้ำฝนเฉลี่ยปีละประมาณ 1147.6 มิลลิเมตร มีฤดูต่าง ๆ 3 ฤดูคือ
 ฤดูร้อน ระหว่างเดือนมีนาคม-พฤษภาคม อากาศร้อนและแห้งแล้ง
 ฤดูฝน ระหว่างเดือนมิถุนายน-ตุลาคม อากาศจะชุ่มชื้นในเดือนกันยายน
 ฤดูหนาว ระหว่างเดือนพฤศจิกายน-กุมภาพันธ์ อากาศจะหนาวเย็นสลับกับอากาศร้อน

อุทยานแห่งชาติ
อุทยานแห่งชาติเขาใหญ่
อุทยานแห่งชาติน้ำตกเจ็ดสาวน้อย
อุทยานแห่งชาติน้ำตกสามหลั่น
คำขวัญประจำจังหวัด: พระพุทธบาทสูงค่า เขื่อนป่าสักชลสิทธิ์ ฐานผลิตอุตสาหกรรม เกษตรนำล้ำแหล่งเที่ยว หนึ่งเดียวกะหรี่ปั๊บนมดี ประเพณีตักบาตรดอกไม้งาม เหลืองอร่ามทุ่งทานตะวัน ลือลั่นเมืองชุมทาง
คำขวัญประจำจังหวัด (เดิม): พระพุทธบาทลือนาม แหล่งน้ำอุดม นมเนื้อมากมาย หลากหลายโรงงาน ถิ่นข้าวสารพันธุ์ดี มีมะม่วงรสเลิศ งามบรรเจิดธรรมชาติ
ตราประจำจังหวัด : เป็นรูปมณฑปครอบรอยพระพุทธบาท ณ วัดพระพุทธบาทราชวรมหาวิหาร ซึ่งวาดจากภาพถ่ายของจริง
ธงประจำจังหวัดสระบุรี : แถบสี แดง-ขาว-แดง ทุกแแถบยาวเท่า ๆ กัน มีตราประจำจังหวัดสระบุรีอยู่ตรงกลางผืนธง
ต้นไม้ประจำจังหวัด: ต้นตะแบกนา (Lagerstroemia floribunda)
ดอกไม้ประจำจังหวัด: ดอกสุพรรณิการ์ (Cochlospermum regium)
สัตว์น้ำประจำจังหวัด: ปูน้ำตกสระบุรีหรือปูหิน (Larnaudia larnaudii)

การปกครองแบ่งออกเป็น 13 อำเภอ 111 ตำบล 965 หมู่บ้าน

 อำเภอเมืองสระบุรี

อำเภอแก่งคอย
อำเภอหนองแค
อำเภอวิหารแดง
อำเภอหนองแซง
อำเภอบ้านหมอ
อำเภอดอนพุด
อำเภอหนองโดน
อำเภอพระพุทธบาท
อำเภอเสาไห้
อำเภอมวกเหล็ก
อำเภอวังม่วง
อำเภอเฉลิมพระเกียรติ
การปกครองส่วนท้องถิ่น
จังหวัดสระบุรีมีองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นจำนวนทั้งสิ้น 109 แห่ง แบ่งออกเป็น องค์การบริหารส่วนจังหวัด 1 แห่ง คือ องค์การบริหารส่วนจังหวัดสระบุรี, เทศบาลเมือง 4 แห่ง, เทศบาลตำบล 34 แห่ง และองค์การบริหารส่วนตำบล 71 แห่ง โดยเทศบาลสามารถจำแนกได้ตามพื้นที่ดังนี้

เทศบาลเมืองสระบุรี
เทศบาลตำบลกุดนกเปล้า
เทศบาลตำบลตะกุด
เทศบาลตำบลป๊อกแป๊ก
อำเภอแก่งคอย

เทศบาลเมืองแก่งคอย
เทศบาลเมืองทับกวาง
อำเภอเฉลิมพระเกียรติ

เทศบาลตำบลหน้าพระลาน
อำเภอดอนพุด

เทศบาลตำบลดอนพุด
อำเภอบ้านหมอ

เทศบาลตำบลท่าลาน
เทศบาลตำบลบ้านหมอ
เทศบาลตำบลตลาดน้อย
เทศบาลตำบลบางโขมด
เทศบาลตำบลสร่างโศก
เทศบาลตำบลหนองบัว
อำเภอพระพุทธบาท

เทศบาลเมืองพระพุทธบาท
เทศบาลตำบลพุกร่าง
เทศบาลตำบลธารเกษม
เทศบาลตำบลห้วยป่าหวาย
เทศบาลตำบลหนองแก
เทศบาลตำบลนายาว
อำเภอมวกเหล็ก

เทศบาลตำบลมวกเหล็ก
อำเภอวังม่วง

เทศบาลตำบลวังม่วง
เทศบาลตำบลคำพราน
เทศบาลตำบลแสลงพัน
อำเภอวิหารแดง

เทศบาลตำบลวิหารแดง
เทศบาลตำบลหนองหมู
อำเภอเสาไห้

เทศบาลตำบลเสาไห้
เทศบาลตำบลสวนดอกไม้
เทศบาลตำบลบ้านยาง
เทศบาลตำบลเมืองเก่า
เทศบาลตำบลต้นตาล-พระยาทด
เทศบาลตำบลหัวปลวก
อำเภอหนองแค

เทศบาลตำบลหนองแค
เทศบาลตำบลหินกอง
เทศบาลตำบลคชสิทธิ์
เทศบาลตำบลไผ่ต่ำ
อำเภอหนองแซง

 เทศบาลตำบลหนองแซง

อำเภอหนองโดน

 เทศบาลตำบลหนองโดน

การศึกษา
รายชื่อโรงเรียนในจังหวัดสระบุรี
ระดับอุดมศึกษา
จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ศูนย์การศึกษาสระบุรี อำเภอแก่งคอย
มหาวิทยาลัยนานาชาติเอเชีย-แปซิฟิก (เดิมชื่อ วิทยาลัยมิชชั่น)[3]
มหาวิทยาลัยสวนดุสิต ศูนย์การศึกษาสระบุรี
โรงเรียนนายเรืออากาศนวมินทกษัตริยาธิราช(แห่งใหม่) อำเภอมวกเหล็ก
วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี สระบุรี
วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี พระพุทธบาท
วิทยาลัยอาชีวศึกษาสระบุรี
วิทยาลัยเทคนิคสระบุรี
วิทยาลัยเทคนิคมวกเหล็ก
วิทยาลัยเทคนิคท่าหลวงซิเมนต์ไทยอนุสรณ์
วิทยาลัยการอาชีพสระบุรี
วิทยาลัยการอาชีพหนองแค
วิทยาลัยสารพัดช่างสระบุรี
วิทยาลัยชื่นชมไทย-เยอรมัน สระบุรี
สถานที่ท่องเที่ยว
สถานที่ท่องเที่ยวทางประวัติศาสตร์
วัดพระพุทธบาทราชวรมหาวิหาร
วัดพระพุทธฉาย
วัดเขาแก้ววรวิหาร
วัดศรีบุรีรัตนาราม
วัดศาลาแดง
พระบวรราชวังสีทา
สถานที่ท่องเที่ยวทางธรรมชาติ

น้ำตกเจ็ดสาวน้อย อำเภอมวกเหล็ก
เขาพระพุทธบาทน้อย
ถ้ำพระธาตุเจริญธรรม หรือ ถ้ำบ่อปลา
ถ้ำดาวเขาแก้ว
ถ้ำศรีวิไล
ถ้ำพระโพธิสัตว์
ทุ่งทานตะวัน อำเภอมวกเหล็กและวังม่วง
น้ำตกโกรกอีดก
สวนรุกขชาติมวกเหล็กและพุแค
อุทยานแห่งชาติน้ำตกเจ็ดสาวน้อย
น้ำตกมวกเหล็ก
น้ำตกเหวน้อย
ไร่สุกุมา
การขนส่ง
เส้นทางคมนาคมทางถนนที่สำคัญของจังหวัดสระบุรี คือ

 ทางหลวงพิเศษหมายเลข 6 (มอเตอร์เวย์สาย บางปะอิน - นครราชสีมา) เชื่อมต่อระหว่างจังหวัดในภาคกลาง และภาคตะวันออกเฉียงเหนือ สิ้นสุดเส้นทางที่จังหวัดนครราชสีมา

ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 1 (ถนนพหลโยธิน) เชื่อมต่อระหว่างจังหวัดในภาคกลาง และภาคเหนือ สิ้นสุดเส้นทางที่จังหวัดเชียงราย
ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 2 (ถนนมิตรภาพ) เชื่อมต่อระหว่างจังหวัดในภาคกลาง และภาคตะวันออกเฉียงเหนือ สิ้นสุดเส้นทางที่จังหวัดหนองคาย
ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 21 (ถนนสระบุรี-หล่มสัก-เลย) เชื่อมต่อระหว่างจังหวัดในภาคกลาง และภาคตะวันออกเฉียงเหนือ สิ้นสุดเส้นทางที่จังหวัดเลย
ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 33 (ถนนสุวรรณศร) เชื่อมต่อระหว่างจังหวัดในภาคตะวันตก, ภาคกลาง และภาคตะวันออกของประเทศไทย สายทางเริ่มต้นที่จังหวัดสุพรรณบุรี และสิ้นสุดเส้นทางที่ชายแดนประเทศกัมพูชา อำเภออรัญประเทศ จังหวัดสระแก้ว
ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 362 (ถนนวงแหวนรอบเมืองสระบุรี)
จากกรุงเทพมหานครมีรถโดยสารประจำทางทั้งรถธรรมดาและรถปรับอากาศของ บริษัท ขนส่ง จำกัด ออกจากสถานีขนส่งหมอชิต ถนนกำแพงเพชร 2 วันละ 28 เที่ยว

ส่วนการขนส่งทางราง จากสถานีรถไฟกรุงเทพ มีบริการเดินรถไฟไปจังหวัดสระบุรีทุกวัน วันละหลายขบวน ใช้เวลาเดินทางประมาณ 2 ชั่วโมง และบางขบวนยังสามารถแวะลงได้ที่สถานีรถไฟชุมทางแก่งคอย และสถานีรถไฟมวกเหล็กได้ด้วย นอกจากนี้ ยังมีทางรถไฟสายเหนือผ่านที่อำเภอบ้านหมอและอำเภอหนองโดนด้วยอีกเช่นกัน

สถานีรถไฟชุมทางแก่งคอย
สถานีรถไฟชุมทางแก่งคอย

บุคคลที่มีชื่อเสียง
ด้านศาสนา
พระพรหมมงคลญาณ (วิริยังค์ สิรินฺธโร) – พระราชาคณะชั้นธรรม เจ้าอาวาสวัดธรรมมงคลเถาบุญญนนทวิหาร
ธงชัย สุขโข - อดีตพระราชาคณะเจ้าคณะรอง อดีตเจ้าคณะภาค 10 อดีตประธานกำกับดูแลพระธรรมทูตไปต่างประเทศ อดีตเจ้าอาวาสวัดสระเกศราชวรมหาวิหาร อดีตกรรมการมหาเถรสมาคม ถูกถอดถอนสมณศักดิ์ 30 พฤษภาคม 2561
ด้านวงการบันเทิง
ฤทธิ์ ลือชา – นักแสดง นักการเมือง
โยกเยก เชิญยิ้ม – นักแสดง
แจ๊ค แฟนฉัน – นักแสดง
กฤษณะ ไชยรัตน์ – พิธีกรทางช่อง เนชั่นทีวี ประธานมูลนิธิอารยสถาปัตย์เพื่อคนทั้งมวล ผู้จัดการโครงการทูตอารยสถาปัตย์ และประธานคณะทำงานอารยสถาปัตย์ไทยสู่ประชาคมอาเซียน
จีรนันท์ มะโนแจ่ม – นักแสดง
อรวิภา กนกนทีสวัสดิ์ – นักแสดง นางแบบ และอดีตนางสาวไทย ปี 2552
อัจฉราภรณ์ กนกนทีสวัสดิ์ – นักแสดง นางแบบ พิธีกร และอดีตนางสาวไทย ปี 2556
มิกค์ ทองระย้า – นักแสดง
ธนภัทร กาวิละ – นักแสดง
รินรดา อินทร์ไธสง – สมาชิกวงบีเอ็นเคโฟร์ตีเอต
วัชรี ด่านผาสุกกุล – สมาชิกวงซีจีเอ็มโฟร์ตีเอต
บอล เชิญยิ้ม – นักแสดงตลก
ธนดล ศิริแวว – นักร้อง
กฤษฏ์ ศตพรวรากุล – นักร้อง
สุภัคชญา ชาวคูเวียง – นักแสดง เน็ตไอดอล นางเอกลิเกสาว
ด้านกีฬา
ธชตวัน ศรีปาน อดีตนักฟุตบอลทีมชาติไทย
บิ๊ก สระบุรี อดีตนักสนุกเกอร์อาชีพชาวไทย
วีระพล นครหลวงโปรโมชั่น อดีตนักมวยไทยและนักมวยสากลชาวไทย
พูน ส.ตระกูลเพชร นักมวยไทยอาชีพชาวไทย
ด้านการเมือง
พล.ต.อ.ประมาณ อดิเรกสาร อดีตรองนายกรัฐมนตรี อดีตรัฐมนตรีหลายกระทรวง และอดีตผู้ก่อตั้งพรรคชาติไทย
ปองพล อดิเรกสาร อดีตสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร รองนายกรัฐมนตรี และรัฐมนตรีหลายกระทรวง